ကာကြယ္ေဆးထုိးျခင္း – ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား (၄၁)

မတ္ ၃၊ ၂၀၁၇

M-Media

(အပတ္စဥ္ ေသာၾကာေန႔တုိင္း ေဖာ္ျပသြားပါမည္)

ေဒါက္တာဂ်င္းနားက ေဆး႐ံုတြင္ ကာကြယ္ေဆးထုိးမႈကုိ ၁၈၀၂ ခုႏွစ္တြင္ သ႐ုပ္ေဖာ္ထားသည့္ ကာတြန္း

– ဒီေန႔ေခတ္မွာ ကာကြယ္ေဆးထုိးျခင္းဟာ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ကိစၥတစ္ခု ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ေပမယ့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀ အရင္ ဒီကာကြယ္ေဆးထုိးမႈနည္းလမ္း တူရကီႏုိင္ငံေန အဂၤလန္ကုိ ေရာက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘယ္သူမွ လက္မခံခဲ့ၾကပါဘူး။ ကာကြယ္ေဆး ထုိးရမယ္ဆုိတဲ့အသိကုိ အနာတုိလီယန္ ေအာ္တုိမန္ တာ့က္ (Anatolian Ottoman Turks) ေတြက သိရွိခဲ့ၾကၿပီး၊ ကာကြယ္ေဆးထုိးႏွံမႈကုိ ‘အရွီ’ (Ashi) လုိ႔ေခၚဆုိကာ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ ‘အစားထုိးျခင္း’ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းကုိ သူတုိေတြဟာ ေရွးေဟာင္း တူရကီမ်ိဳးႏြယ္ေတြဆီကေန အေမြဆက္ခံခဲ့တာပါ။

ကာကြယ္ေဆးထုိးျခင္းဆုိတာ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ခႏၶာကုိယ္ထဲမွာရွိတဲ့ ေရာဂါျဖစ္ပြားႏုိင္တဲ့ ဇီ၀႐ုပ္ေတြကုိ အားနည္းသြားေအာင္ ဒါမွမဟုတ္ ထိေရာက္မႈမရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ ကာကြယ္ေဆးထုိးလုိက္ျခင္းအားျဖင့္ ကုိယ္ခံစြမ္းအားစနစ္ကုိ အာေကာင္းေစၿပီး သက္ဆုိင္ရာ ေရာဂါကုိ တုိက္ဖ်က္ဖုိ႔တြက္ ပဋိပစၥည္းေတြကုိ ထုတ္လုပ္ေပးပါတယ္။ ဒီေန႔မွာေတာ့ ကာကြယ္ေဆးသစ္တစ္မ်ိဳး ေပၚထြက္လာဖုိ႔ ၈ ႏွစ္ကေန ၁၂ ႏွစ္ေလာက္သာ ၾကာျမင့္ေတာ့ၿပီး အႏၱရာယ္ကင္းကင္းနဲ႔ ထုိးႏွံႏုိင္ဖုိ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ စမ္းသပ္မႈေတြလည္း ျပဳလုပ္ႏုိင္ေနပါၿပီ။

တာ့က္လူမ်ိဳးေတြဟာ ႏြားေက်ာက္ေရာဂါေပါက္ေနတဲ့ ကၽြဲႏြားေတြရဲ႕ ရင္အံုက ႏြားေက်ာက္ကုိ ယူၿပီး ကေလးငယ္ေတြကုိ ကာကြယ္ေဆးထုိးေပးရင္ ေက်ာက္ႀကီးေရဂါ မေပါက္ဘူးဆုိတာကုိ ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိပံုစံ ကာကြယ္ေဆး၊ အျခားပံုစံ ကာကြယ္ေဆးေတြကုိ နာမည္ေက်ာ္ အဂၤလိပ္ စာလႊာေရးသူျဖစ္ၿပီး ၁၇၁၆ ကေန ၁၇၁၈ ခုႏွစ္ၾကား ေအာ္တုိမန္အင္ပါယာဆုိင္ရာ အဂၤလိပ္ သံအမတ္ရဲ႕ ဇနီး ေလဒီ မြန္တာဂူ (Lady Montagu) က အဂၤလန္ႏုိင္ငံမွာ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တာပါ။ သူမဟာ တာ့က္လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ကာကြယ္ေဆးထုိးမႈ နည္းလမ္းေတြကုိ ထိေတြ႕ခဲ့ၿပီး၊ သားျဖစ္သူ ေက်ာက္ႀကီးေရာဂါျဖစ္တဲ့အခ်ိန္ ကာကြယ္ေဆးထုိးဖုိ႔ သံ႐ံုးသမားေတာ္ ခ်ားလ္စ္ မိတ္လန္း (Charles Maitland) ကုိ ခြင့္ျပဳခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေက်ာက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စိတ္၀င္စားခဲ့တာပါ။

အစၥတန္ဘူလ္မွာရွိေနတဲ့အခ်ိန္ ေလဒီ မြန္တာဂူဟာ အဂၤလန္ကုိ စာလႊာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေရးသားေပးပုိ႔ခဲ့ၿပီး အဲဒီစာေတြထဲမွာ ေက်ာက္ေရာဂါကာကြယ္ေဆး ထုိးႏွံမႈအေၾကာင္းကုိ အေသးစိတ္ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလန္ျပန္ေရာက္တဲ့အခါမွာလည္း သူဟာ တူရကီေတြရဲ႕ ကာကြယ္ေဆးထုိးမႈ နည္းလမ္းေတြကုိ ျပန္႔ႏွံ႔ေအာင္လုပ္ခဲ့ၿပီး ေဆြမ်ိဳးေတြကို ကာကြယ္ေဆးထုိးေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုိ ကာကြယ္ေဆး စတင္ထုိးႏွံေပးတဲ့အခ်ိန္မွာ ေလဒီ မြန္တာဂူဟာ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္း အာဏာပုိင္ေတြသာမက သမားေတာ္ေတြရဲ႕ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆန္႔က်င္မႈကုိ ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူမရဲ႕ မဆုတ္မနစ္ ႀကိဳးစားမႈေၾကာင့္ ဒီ ကာကြယ္ေဆးထုိးမႈ ဓေလ့ဟာ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ပဲ ျပန္႔ႏွံ႔သြားခဲ့ၿပီး အႀကီးအက်ယ္ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိခဲ့ပါတယ္။

၁၇၂၄ ခုႏွစ္မွာေတ့ အစၥတန္ဘူလ္မွာ မြန္တာဂူရဲ႕ မိသားစုဆရာ၀န္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေဒါက္တာ အီမန္ႏ်ဴယဲလ္ တီမုိနီ (Emmanuel Timoni) က ကာကြယ္ေဆးထုိးျခင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သိပၸံနည္းက်က် ရွင္းျပထားတဲ့ စာတမ္းတစ္ေစာင္ကုိ ယူေက အမ်ိဳးသား သိပၸံပညာရွင္မ်ားအဖြဲ႕ (Royal Society) ကုိ တင္သြင္းခဲ့မႈက ဒီအခက္အခဲေတြကုိ ေျပလည္ေစခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ ထရီပုိလီက သံအမတ္ ကာဆမ္ အဂၢါ (Cassem Aga) က ထရီပုိလီ၊ တူနစ္နဲ႔ အလ္ဂ်ီယားစ္တုိ႔က ကာကြယ္ေဆးထုိးမႈ၊ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းမႈ မွတ္တမ္းေတြကုိ ထပ္မံေပးပုိ႔ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ မြတ္စလင္ႏုိင္ငံေတြ ကာကြယ္ေဆးထုိးႏွံမႈမွာ ကာလရွည္ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းမႈ ရွိခဲ့တယ္ဆုိတဲ့ မွတ္တမ္းနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ တန္ဖုိးျဖတ္မရတဲ့ အာမခံခ်က္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ တင္သြင္းခဲ့မႈအတြက္ ၁၇၂၉ ခုႏွစ္မွာ အဂၢါဟာ Royal Society ရဲ႕ အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပုိင္းမွာ ကာကြယ္ေဆးထုိးမႈကုိ စတင္ခဲ့သူလုိ႔ မွတ္ယူခံခဲ့ရတဲ့ အဒ္၀ပ္ ဂ်င္းနား (Edward Jenner) မတုိင္ခင္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀ ေလာက္အရင္ကတည္းက ကာကြယ္ေဆးထုိးျခင္းကုိ အဂၤလန္နဲ႔ ျပင္သစ္တုိ႔မွာ က်င့္သံုးခဲ့ၾကတာပါ။

၁၇၉၆ ခုႏွစ္မွာ ဂ်င္းနားဟာ ႏြားႏုိ႔ညႇစ္သမရဲ႕ လက္က ျပတ္ရွဒဏ္ရာကေန အသက္ ၈ ႏွစ္အရြယ္ ဂ်ိမ္းစ္ဖစ္ဆုိတဲ့ ေကာင္ေလး ႏြားေက်ာက္ေရာဂါ ကူးစက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ႏြားေက်ာက္ေရာဂါဟာ ေက်ာက္ႀကီးေရာဂါကုိ ကာကြယ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာ သိရွိခဲ့တယ္လုိ႔ အဆုိရွိပါတယ္။

ကာကြယ္ေဆးစတင္ထုိးႏွံမႈ ႏွစ္ ၂၅၀ ျပည့္အထိမ္းအမွတ္ တူရကီမွ ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ တံဆိပ္ေခါင္း

၁၉၆၇ ခုႏွစ္မွာ တူရကီဟာ ေက်ာက္ေရာဂါ ကာကြယ္ေဆးထုိးမႈ ႏွစ္ ၂၅၀ ေျမာက္ အခမ္းအနားကုိ က်င္းပခဲ့ၿပီး၊ ေက်ာက္ရာဂါ ကာကြယ္ေဆး ထုိးႏွံေနတဲ့ပံုပါတဲ့ အမွတ္တရ တံဆိပ္ေခါင္းတစ္ခုကုိလည္း ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။

(ကုိးကား- National Geographic ၏ 1001 Inventions – The Enduring Legacy of Muslim Civilization)

(ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ယေန႔တုိင္ရွင္က်န္ေနသည့္ မြတ္စလင္တုိ႔၏ အေမြအႏွစ္မ်ား – တင္ဆက္ျပီးသမွ် အပုိင္းအားလံုးကို  ဤေနရာ တြင္ ဖတ္႐ႈႏုိင္ပါသည္။