6 years ago
ရိုဟင္ဂ်ာ ၇ ဦးကို အိႏၵိယႏိုင္ငံက ျမန္မာကို ပထမဆံုးအႀကိမ္ ျပန္ပို႔
6 years ago
ဓာတ္ျပားအဆိုေတာ္ ေတးသံရွင္ ေဒၚမာမာေဝ အသက္(၉၃) ႏွစ္ ကြယ္လြန္
6 years ago
ဒုကၡသည္စခန္းမွ လုပ္အားေပးဆရာမတစ္ဦး ရခိုင္မွ ရန္ကုန္သို႔လာစဥ္ လဝကဥပေဒျဖင့္ အဖမ္းခံရၿပီး ေထာင္တစ္ႏွစ္က်
6 years ago
ဦးေဇာ္ေဌး (ခ) မွဴးေဇာ္အား ဌာနေျပာင္းေရႊ႕တာဝန္ေပး
6 years ago
NVC ကဒ္ လက္ခံရန္ ဖိအားေပးခံရမႈကုိ ျငင္းဆုိေသာ ကမန္တုိင္းရင္းသားမ်ား စီးပြားေရးပိတ္ဆုိ႔ခံေနရ
6 years ago
ASEAN ထိပ္သီးမ်ား ရိုဟင္ဂ်ာအေရး ေဆြးေႏြး
7 years ago
Drone မႈနဲ႕ဖမ္းခံရသူ သတင္းေထာက္ေတြ မိသားစုနဲ႕ေတြ႕ခြင့္မရေသး
7 years ago
ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ သေဘာတူညီခ်က္ (၁၀)ခ်က္ လက္မွတ္ေရးထိုး
7 years ago
AA ဒုဗိုလ္မွဴးႀကီး အပါအ၀င္ ၉ ဦးကို ေငြေၾကးခ၀ါခ်မႈနဲ႔ အမႈဖြင့္စစ္ေဆး
7 years ago
ဘာသာေပါင္းစုံ ဆုေတာင္းပြဲ (ရုပ္သံ)

10933930_843319059039884_5054506954943049449_n

သမိုင္းစာမ်က္ႏွာေပၚက မြတ္စ္လင္မ္တို႕ရဲ႕ ေရႊေခတ္ အလယ္ေခတ္ ေအဒီ ၁၁၀၀ – ၁၄၀၀ အတြင္းရွိ ေဆးပညာနယ္ပယ္၌ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ေလ့လာျခင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ သိရွိသူ အလြန္နည္းပါးလွပါသည္။ ျခြင္းခ်က္ အနည္းငယ္မွလြဲ၍ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ေဆးပညာတိုးတက္မွဳသည္ ထိုေခတ္က ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားကို အေျခခံထားျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ၁၆ ရာစု – ၁၈ ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း၌ အေနာက္တိုင္း ေဆးပညာဟု အမ်ားက လက္ခံထားေသာ ဥေရာပမွ တစ္ေက်ာ့ျပန္ေခတ္စားလာေသာ ေဆးပညာ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ျခင္းသည္ အစၥလာမ့္ေဆးပညာရွင္ၾကီးမ်ား၏ ေတြ႕ရွိမွဳမ်ားကို အေျခခံထားျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ဤေဆာင္းပါးသည္ ၉ ရာစု မွ ၁၃ ရာစုအတြင္းရွိ အရဗ္ေဒသမွ အစၥလာမ့္ ေဆးပညာရွင္ၾကီး ၁၁ ဦးတို႕၏ စမ္းသပ္ေလ့လာျခင္းမ်ား ေတြ႕ရွိမွဳမ်ားမွ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ျဖစ္ပါသည္။

ဤေလ့လာခ်က္တြင္ ထိုပညာရွင္ၾကီးမ်ား၏ ေဆးပညာ တိုးတက္လာေစရန္ သိပၸံနည္းက် ေဆာင္ရြက္မွဳမ်ား ၊ ေဆးပညာ ေလ့လာစမ္းစစ္ခ်က္မ်ားကို ေသခ်ာစြာ မွတ္တမ္းတင္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ေရွးယခင္ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအေပၚ သံုးသပ္ခ်က္မ်ား ၊ ေတြ႕ရွိခ်က္အသစ္မ်ား ၊ မွတ္တမ္းမ်ား ၊ ေရာဂါကုထံုးမ်ား ၊ ေဆးအာနိသင္ စမ္းသပ္ျခင္းမ်ား ၊ တိရိစာၦန္မ်ားႏွင့္ စမ္းသပ္ျခင္း ၊ ခြဲစိတ္စစ္ေဆးျခင္း ႏွင့္ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ျခင္းမ်ား ၊ ေသဆံုးျပီး ၾကြင္းက်န္႐ုပ္ေလာင္းမ်ားအား ခြဲစိတ္စစ္ေဆးျခင္း စသည္ျဖင့္ အလယ္ေခတ္က အစၥလာမ့္ ပညာရွင္ၾကီးမ်ား၏ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားသည္ က႑ စံုလင္လွပါသည္။ အထက္ေဖာ္ျပပါ နယ္ပယ္အသီးသီးတို႕သည္ အစၥလာမ့္ ေဆးသိပၸံပညာရွင္ၾကီးမ်ား၏ ရွာေဖြေတြ႕ရွိမွဳမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။

နိဒါန္း
——
ဒဏ္ရာ အနာတရ ရရွိသူမ်ားႏွင့္ မက်န္းမာေသာ လူနာမ်ားအတြက္ ေဆးကုသရန္ နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေဖြေပးခဲ့သူမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး သမိုင္းအစကတည္းက မွတ္တမ္းရွိခဲ့ပါသည္။ သို႕ေသာ္ အေနာက္တိုင္းေဆးပညာဟု ယေန႕လက္ခံထားေသာ ေဆးပညာ၏ သမိုင္းဦး၌ အုတ္ျမစ္ခ်ေပးခဲ့ေသာ အလယ္ေခတ္ ေအဒီ ၁၁၀၀ – ၁၄၀၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္းရွိ အစၥလာမ့္ ေဆးသိပၸံ ပညာရွင္ၾကီးမ်ားႏွင့္ ၄င္းတို႕၏ လက္ေတြ႕ စမ္းသပ္ေလ့လာခ်က္မ်ားကို သိရွိသူ နည္းပါးလွပါသည္။ ၁၆ ရာစု – ၁၈ ရာစုႏွစ္ မ်ားတြင္ ဥေရာပကဲ့သို႕ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားမွ ေဆးပညာႏွင့္ သိပၸံပညာမ်ား တိုးတက္လာျခင္းသည္ ဟိုးယခင္ ၉ ရာစုႏွစ္ မွ ၁၃ ရာစုႏွစ္ မ်ားအတြင္းရွိ အရဗ္ပညာရွင္ၾကီးမ်ား၏ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားကို အေျခခံထားေသာ ပညာရပ္မ်ား တစ္ေက်ာ့ျပန္ ေခတ္စားလာျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ေလ့လာျခင္းမ်ားအေပၚ အေျခခံကာ တည္ေဆာက္ထားေသာ ၊ အရွိန္အဟုန္ႏွင့္ တိုးတက္ေနေသာ ယေန႕ေခတ္ သိပၸံပညာရပ္သည္ ေရွးဦးေခတ္ ၊ အလယ္ေခတ္ မ်ားမွ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ သက္ဆိုင္ေနလိမ့္မည္ မဟုတ္ဟု အမ်ားစုက ယံုၾကည္ေနၾကပါသည္။

နည္းလမ္းမ်ား
—————–
ယေန႕ေခတ္၏ စူးစမ္းေလ့လာ ရွာေဖြေတြ႕ရွိမွဳမ်ားသည္ ၉ ရာစု – ၁၃ ရာစု ႏွစ္မ်ားအတြင္းက အစၥလာမ့္ ေဆးသိပၸံပညာရွင္ၾကီး ၁၁ ဦးတို႕၏ ရွာေဖြေလ့လာ ေတြ႕ရွိမွဳမ်ားကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝခဲ့ၾကေသာ ေဆးက်မ္းၾကီးမ်ားမွ အစျပဳခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဆးပညာႏွင့္ ခြဲစိတ္ကုပညာ တိုးတက္လာမွဳမ်ားအတြက္ အလြန္အေရးၾကီးေသာ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္သည့္ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ထိုေဆးပညာရွင္ၾကီး ၁၁ ဦးတို႕၏ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားသည္ ၄င္းတို႔အလ်င္ ပညာရွင္မ်ား၏ ရွာေဖြေတြ႕ရွိမွဳမ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း ၊ ၄င္းတို႕ေနာက္ပိုင္း ပညာရွင္မ်ား၏ ရွာေဖြေတြ႕ရွိမွဳမ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း ႏွိဳင္းယွဥ္ျခင္း ခံခဲ့ရေလသည္။ အလယ္ေခတ္ႏွင့္ အလယ္ေခတ္ေႏွာင္းပိုင္းရွိ ဥေရာပ ေဆးပညာရွင္ၾကီးမ်ားအေပၚ၌ ထိုအစၥလာမ့္ ေဆးပညာရွင္ၾကီး ၁၁ ဦးတို႕၏ အရွိန္အဝါ လြမ္းမိုးမွဳရွိသည္ကို ေသခ်ာစြာ ေလ့လာ အကဲျဖတ္ျပီး မွတ္တမ္းတင္ျခင္း ခံခဲ့ရေလသည္။

ေဆြးေႏြးျခင္း ႏွင့္ ရလဒ္မ်ား
———————————
(၁) ေရွးယခင္ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအား ေသခ်ာစြာ သံုးသပ္ျခင္း

အလယ္ေခတ္ ေအဒီ ၁၁၀၀ – ၁၄၀၀ အတြင္းရွိ အစၥလာမ့္ ပညာရွင္ၾကီးမ်ား၏ ေဆးပညာႏွင့္ အျခားသိပၸံပညာရပ္တို႕၌ အေရးၾကီးသည့္ အဂၤါရပ္မ်ားထဲမွ တစ္ခုမွာ စာေပက်မ္းဂန္မ်ားကို ေသခ်ာစြာ ေလ့လာကာ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ွာ္စြာ သိပၸံနည္းက်ျဖစ္ေအာင္ ဖြဲ႕စည္းထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အစၥလာမ့္ သိပၸံပညာရွင္ၾကီး တို႕သည္ ဘာသာျပန္ စာအုပ္စာေပမ်ားကို ေသခ်ာစြာ ေလ့လာကာ သံုးသပ္ခဲ့ၾကသည္။ မလိုအပ္ေသာ မမွန္ကန္ေသာ အခ်က္မ်ားကို ပယ္ခ်ခဲ့ၾကသည္။ ၄င္းတို႕ကိုယ္တိုင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ား၊ အေတြ႕အၾကံဳမ်ား၊ စမ္းသပ္ေလ့လာျခင္းမ်ား၊ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာေသာနည္းလမ္းမ်ားမွ မွန္ကန္သည္ဟု သက္ေသျပႏိုင္သည္ မ်ားကိုသာ လက္ခံခဲ့ၾကသည္။

ေရွးယခင္ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားသည္ ခိုင္လံုသည္ မခိုင္လံုသည္ ဟု စစ္ေဆး႐ံုသာမက အသစ္ထပ္မံေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားကိုလည္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့သျဖင့္ အလယ္ေခတ္ အစၥလာမ့္ ေဆးပညာရွင္ၾကီးမ်ား၏ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားသည္ ေဆးပညာ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ရာ၌ တစ္ခန္းတစ္က႑ ပါဝင္ခဲ့ပါသည္။ ထိုပညာရွင္ၾကီးတို႕သည္ စာေတြ႕အယူအဆမ်ားကို လက္ေတြ႕သက္ေသျပႏိုင္ရန္ အသစ္ထပ္မံေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားကို စနစ္တက် ဇယားဆြဲကာ ေဖာ္ျပခဲ့သည့္အတြက္ သူတို႕၏ ၾကိဳးစားလုပ္ေဆာင္မွဳမ်ားမွ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳ မ်ားစြာ ရရွိခဲ့ပါသည္။

၄င္းတို႕သည္ ေက်ာ္ၾကားေသာ ၾသဇာအာဏာရွိသူမ်ား၏ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားပင္ ျဖစ္လင့္ကစား ျပန္လည္ ေဝဖန္သံုးသပ္ခဲ့ပါသည္။ ဥပမာအေနျဖင့္ အလ္ရာဇီ (Al Razi / Rhazes) (၈၆၅ – ၉၂၅) သည္ သူ၏ အစားအစာကုထံုးက်မ္း ျဖစ္ေသာ “မနာဖိ အြလ္ အဂ္ဇိယဟ္ ဝဒဖ္ အို႔မဒြါရိဟာ” (Manafie Al-Aghdhiyah Wa Dafie Madarrihan) တြင္ ဤကဲ့သို႕ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

“ကြ်ႏု္ပ္သည္ အစားအေသာက္မ်ား၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားမွ မည္သို႕ေရွာင္ရွားရမည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆးက်မ္းတစ္ခု ေရးသားျပဳစုရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါသည္။ ဂဲလ္လန္သည္ ဂုဏ္ျပဳထိုက္ေသာ ေဆးပညာရွင္ၾကီးတစ္ပါး ျဖစ္သည္။ ကြ်ႏု္ပ္သည္ ဂဲလ္လန္ ျပဳစုခဲ့ေသာက်မ္းထက္ ပို၍ျပည့္စံုေသာ ရွင္းလင္းေသာ က်မ္းစာအုပ္ကို ျပဳစုရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္္သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဂဲလ္လန္၏က်မ္းတြင္ အခ်ိဳ႕မွားယြင္းမွဳမ်ား ၊ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ရွိေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္” ။

အလ္ရာဇီသည္ သူ၏ ကိုယ္ပိုင္ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအေပၚ ယံုၾကည္အားထားျခင္းကို သူေရးသားျပဳစုခဲ့ေသာ စြယ္စံုက်မ္း “အလ္ဟာဝီ” (Al Hawi) က ေပၚလြင္ေစပါသည္။ အလ္ရာဇီ ၏ သီးျခား ေရးသားျပဳစုခဲ့ေသာ သုေတသနက်မ္းတစ္အုပ္ျဖစ္သည့္ “ကိသားဗ္ အရွ္႐ွဳကူးက္ အလာဂ်ာလီႏူးဆ္” (Kitab Al-Shukuk Ala Galinus) တြင္ ဂဲလ္လန္၏ ေဆးပညာအျမင္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ဝိေရာဓိမ်ားကို ႐ွဳေထာင့္မ်ိဳးစံုမွ အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးထားပါသည္။

အလ္ရာဇီ ၏ “အလ္ဟာဝီ” က်မ္းတြင္ ေရွးယခင္ ေဆးပညာရွင္ၾကီးမ်ားႏွင့္ ေခတ္ျပိဳင္ ေဆးပညာရွင္ၾကီးတို႕၏ ေဆးဝါးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေဆးဝါး၏ အာနိသင္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ခိုင္လံုမွဳရွိေစရန္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤသည္ ခိုင္လံုေသာ သက္ေသ အေထာက္အထားလည္း ျဖစ္သည္။

အလ္ရာဇီ သည္ ဆီးေက်ာက္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေရွးယခင္ ေဆးပညာရွင္မ်ားအတြင္း ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနေသာ ယံုၾကည္ခ်က္ကို ပထမဦးစြာ သံသယျဖစ္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ဆီးအိမ္အတြင္းရွိ ဆီးေက်ာက္ကို ေခ်ဖ်က္ျခင္းသည္ လူနာကို အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္သည္ဟူေသာ ယံုၾကည္ခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။ ဒုတိယရာစုႏွစ္ အတြင္းရွိ Antylus ဟုေခၚေသာ ဂရိ ေဆးပညာရွွင္ၾကီးသည္ အလ္ရာဇီ ၏ ယံုၾကည္ခ်က္ႏွင့္ ထပ္တူျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ “ေသခ်ာစြာ ေလ့လာလိုက္ေတာ့မွ အရာအားလံုးတို႕သည္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္၏ အလိုေတာ္ အတိုင္းပင္ ျဖစ္သည္” ဟု အလ္ရာဇီ က ဆိုခဲ့ေလသည္။
အိဗ္ႏို႕စီနာ (၉၈၀-၁၀၃၇) (Avicena 980 – 1037) သည္ အလ္ရာဇီ၏ က်မ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ စမ္းသပ္ေလ့လာျခင္း ၊ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာျခင္း စသည္တို႕၌ ေသသပ္မွဳရွိရမည္ဟူေသာ အေျခခံက်သည့္ အခ်က္ကို လိုက္နာခဲ့ပါသည္။ ဥပမာအေနျဖင့္ အိဗ္ႏို႕စီနာ၏ ေက်ာ္ၾကားေသာ က်မ္းတစ္ေစာင္ျဖစ္သည့္ “ကိသားဗ္ အလ္ကာႏူးန္ ဖိသြစ္ဗ္” (Kitab Al-Qunun Fi Al-Tibb) တြင္ ေဆးမ်ားအေၾကာင္း ဤသို႕ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

” အရက္ကို ေဆးအျဖစ္ ဖန္တီးကာ မွီဝဲျခင္းအားျဖင့္ ဆီးေက်ာက္သည္ ေပ်ာ္ဝင္သြားေစႏိုင္သည္ဟု အခ်ိဳ႕ပညာရွင္မ်ားက ေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။ သို႕ေသာ္လည္း ဤကုထံုးသည္ ကြ်ႏု္ပ္ လံုးဝလက္မခံေသာ ကုထံုးပင္ ျဖစ္သည္”။

အျခားေသာ အစၥလာမ့္ ေဆးသိပၸံ ပညာရွင္ၾကီးမ်ား အားလံုး တို႕သည္လည္း ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် စမ္းသပ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ကာ ရရွိေသာ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားကိုသာ ယံုၾကည္အားထားခဲ့ၾကေလသည္။ ဥပမာတစ္ခုအေနျဖင့္ ၁၃ ရာစု၏ ေဆးပညာရွင္ၾကီး အိဗ္ႏို႕အလ္နဖီးဆ္ (Ibn Al-Nafis) (၁၂၁၀ – ၁၂၈၈) သည္ ၄င္းျပဳစုေရးသားခဲ့ေသာ ေဆးက်မ္း “ရွရ္ဟို႕သရွ္ရီးဟ္ အလ္ကာႏူးန္” (Sharh Tashrih Al-Qanun) တြင္ ဤသို႕ေဖာ္ျပထားပါသည္။

“ကိုယ္တြင္းအဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ား၏ လုပ္ေဆာင္မွဳမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကြ်ႏု္ပ္တို႕သည္ တိက်ေသာ သုေတသနလုပ္ျခင္း ၊ ေသခ်ာစြာ တိုက္႐ိုက္စမ္းသပ္ေလ့လာျခင္း စသည္တို႕မွ ရရွိေသာ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားကိုသာ အားထားပါသည္။ ကြ်ႏု္ပ္တို႕၏ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားသည္ အျခားသူမ်ား၏ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားႏွင့္ တူညီသည္ျဖစ္ေစ ၊ မတူညီသည္ျဖစ္ေစ ကြ်ႏု္ပ္တို႕ ဂ႐ုမစိုက္ပါ” ။

ဆက္ရန္ . .

ဤေဆာင္းပါးသည္ အစၥလာမ့္ ေဆးပညာရွင္ၾကီးမ်ား အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့ေသာ ေအဒီ ၁၁၀၀ – ၁၄၀၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္းရွိ သိပၸံနည္းက်ေသာ နည္းလမ္းမ်ား ေဆးပညာ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားထဲမွ အခ်ိဳ႕ကို စုစည္း ေဖာ္ျပထားျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။

မူရင္းေဆာင္းပါးရွင္ – Rabie E.Abdel Halim
[Emeritus Professor of Urology
Professorial Fellow , Foundation of Science , Technology and Civilization (FSTC) , Manchester ]
ဘာသာျပန္ဆိုသူ – ေနျခည္ (ေဆး – ၂)

အစၥလာမ္ႏွင့္ ေဆးသိပၸံ FB စာမ်က္ႏွာမွေဆာင္းပါးကို ဘာသာျပန္ဆိုသူ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပပါသည္။

Tags:

Leave a Reply