ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္း၊ ေဆး၀ါးႏွင့္ ေသာင္းက်န္းသူတို႔၏ အဆိပ္သင့္အေမႊဇယား

ဧၿပီ ၁၀၊ ၂၀၁၆

M-Media

ေက်ာက္စိမ္းကုန္သည္တစ္ဦးမွ မိမိေရြးခ်ယ္ထားသည့္ေက်ာက္မ်ားကို ေရာင္းခ်ရန္ျပသေနစဥ္။ (ဓာတ္ပံု – Washington Post)

– မူးယစ္ရာဇာမ်ား၊ စစ္တပ္အခြင့္ထူးခံမ်ားႏွင့္ ေငြကစားသူတရုတ္လူမ်ဳိးမ်ားကို တရားမ၀င္ၾကြယ္၀ေနေစသည္မွာ ေသြးစြန္းေနေသာျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းပင္ျဖစ္၏။

Yup Zau Hkawng သည္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ထင္ရွားသူတစ္ဦး၊ စစ္တပ္ႏွင့္သူပုန္မ်ားအၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္၌ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္သူတစ္ဦး၊ ကခ်င္လူမ်ဳိးအနက္ ရွားရွားပါးပါး ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အသက္ေသြးေၾကာတစ္ခုျဖစ္ေသာ ဧရာ၀တီျမစ္ (ဓာတ္ပံု – Washington Post)

ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ဖ်ား ကခ်င္ျပည္နယ္၌ လူဦးေရ ၁.၂ သန္း မွီတင္းေနထိုင္လ်က္ရိွသည္။ တရားမ၀င္ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ျခင္းယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးျခင္း၊ သဘာ၀၀န္းက်င္ထိခိုက္ပ်က္စီးျခင္း၊ တရုတ္ႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ေသာင္းက်န္းသူတို႔ျဖင့္ လံုးေထြးေနေသာ အျငင္းပြားဖြယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ား အပါအ၀င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ကိုင္တြယ္ရအခက္ခဲဆံုးျပႆနာအခ်ဳိ႕ကလည္း ၎ျပည္နယ္အတြင္း ရိွေနၾကသည္။ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဒဏ္ခံခဲ့ရၿပီးေနာက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္သည့္ အေရြးခ်ယ္ခံ အရပ္သားအစိုးရသစ္ အာဏာရလာၿပီျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဤအစိုးရသစ္အတြက္ အမာေၾကာဆံုးစိန္ေခၚမႈမ်ားအနက္ ကခ်င္ျပည္နယ္လည္း အပါအ၀င္ ျဖစ္လာႏိုင္ေပမည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္၏ အနိ႒ာရံုအမ်ားအျပားမွာ အဖိုးအနဂၢထိုက္တန္လြန္းေသာ ေက်ာက္စိမ္း၌ အေၾကာင္းခံလ်က္ ရိွ၏။ အာဏာအရပ္ရပ္ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည့္ စစ္တပ္၏မိသားစု၀င္မ်ားႏွင့္ ခရုိနီမ်ားသည္ ၎ေဒသထြက္ ေက်ာက္စိမ္းမ်ားအျပင္ သစ္၊ ေရႊ ကဲ့သို႔ သဘာ၀သယံဇာတမ်ားအား လက္ကုန္ႏိႈက္ယူလ်က္ရိွေၾကာင္း တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက စြပ္စြဲထားၾကသည္။ အစိုးရသစ္တက္မလာမီွ ၿပီးခဲ့ေသာႏွစ္၌ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားက ေက်ာက္စိမ္းမ်ားကို ရႏိုင္သမွ် ေန႔ေန႔ညည တရစပ္ထုတ္ယူခဲ့ၾကရာ ေတာင္စြယ္ေတာင္တန္းမ်ားမွာ ခ်ဳိင့္၀ွမ္းမ်ားအျဖစ္ ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္အတြင္း အသြင္ေျပာင္းသြားရေပသည္။

လက္နက္မ်ား၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးမ်ား၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာမ်ားသည္လည္း စိုက္ကြက္လယ္ခင္းတို႔ကိုလည္းေကာင္း၊ တရုတ္နယ္စပ္ေပၚမွလည္းေကာင္း အတားအဆီးမရိွ ယာဥ္တန္းမ်ားျဖင့္တင္ေဆာင္၍ ကုန္သြယ္လ်က္ရိွသည္။ လက္နက္ကိုင္ ေကအိုင္ေအတပ္ကလည္း ႏိုင္င့ံသယံဇာတမ်ားကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး တိုက္ပြဲမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနသျဖင့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာတစ္ေလွ်ာက္ ေထာင္ခ်ီေသာလူမ်ား နယ္ေျမေရႊ႕ေျပာင္း အိုးအိမ္မဲ့ဘ၀ ေရာက္ခဲ့ၾကရသည္။

ေရႊဇက္ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ အသက္အႀကီးဆံုးျဖစ္သူ Hkum Lu (၉၀ ႏွစ္)အား ေတြ႕ရစဥ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ကတည္းက ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ေကအိုင္ေအအၾကား စတင္လာသည့္ ပဋိပကၡတိုက္ပြဲမ်ားအရိွန္ျမွင့္တက္လာမႈေၾကာင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ထိုေနရာသို႔ လူငါးရာခန္႔ကို အဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ေစခဲ့သည္။ (ဓာတ္ပံု – Washington Post )

ထိုေနရာအတြက္ အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ကြန္ရက္တစ္ခုအျဖစ္ အက်ဳိးေဆာင္ေပးေနေသာ Steven Tsa Ji က “ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အတိုက္အခံဖက္က အႏိုင္ရတဲ့အေပၚ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အလြန္ ၀မ္းေျမာက္ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ ၆၀ ေလာက္ ျဖစ္ပ်က္လာခဲ့တာကို သူတို႔က ငါးႏွစ္အတြင္း ဘယ္လိုေျဖရွင္းႏိုင္ပါ့မလဲ” ဟု ဆိုပါသည္။

စစ္တပ္က်ားကန္ ျမန္မာအစိုးရေဟာင္းသည္ လူထုကန္႔ကြက္သံက်ယ္ေလာင္လာၿပီးေနာက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ခဲ့ေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃.၆ ဘီလီယံတန္ဖိုးရိွ ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းအား ဆိုင္းငံ့ခဲ့သည္။ ထိုစီမံကိန္းေၾကာင့္ နယ္ခံရြာသူရြာသားေပါင္း တစ္ေသာင္းေက်ာ္ ေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့ၾကရသည္။ ျမစ္လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းလဲသျဖင့္ ေတာရိုင္းတိရစာၦန္မ်ား၊ ငါးမ်ဳိးစိတ္မ်ားႏွင့္ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ဳိးရာ ေျမႏုကၽြန္းမ်ား ပ်က္စီးခဲ့ရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း လံုေလာက္မွ်အလ်ဥ္းမရိွေသးေသာ္လည္း မူလသေဘာတူညီခ်က္အရ ယင္းေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းမွထြက္ရိွသည့္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားအမ်ားစုကို တရုတ္ျပည္သို႔ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ေပးရမည္ျဖစ္၏။

ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္သာရြာသူရြာသား ၁၅၀၀ ခန္႔ အဓမၼေနရာေရႊ႕ ဖယ္ရွားခံခဲ့ရသည္။ အဆိုပါစီမံကိန္းအား ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့ၿပီး မ်ားမၾကာမီ နယ္ခံအမ်ားစု ထြက္ခြာေပးခဲ့ရသည္မွာ ယေန႔တိုင္ ျဖစ္သည္ (ဓာတ္ပံု – Washington Post )

အစိုးရသစ္ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ျခင္းႏွင့္အတူ တရုတ္တို႔သည္လည္း အဆိုပါတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား ျပန္လည္အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စတင္ ဖိအားေပးလာေတာ့သည္။ ၿပီးခဲ့သည္လတြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံ ဒုႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး Liu Zhenmin က “ဒီပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ေရွ႕ဆက္တိုးမယ့္ပံုဟန္က ႏွစ္ႏိုင္ငံစလံုးအတြက္ အေရးပါတဲ့ကိစၥတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္” ဟု သတင္းေထာက္မ်ားအား ေျပာၾကားခဲ့သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ဤစီမံကိန္းကို ကန္႔ကြက္ခဲ့သူ ေဒၚစုၾကည္သည္ ဤအေရးႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး လက္ရိွအျမင္ကို မဆိုစေလာက္သာ ထုတ္ျပခဲ့သည္။ အစိုးရသစ္သည္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်မွတ္မီ ဤစီမံကိန္း၏ပဋိညာဥ္အေပၚ ျပန္လည္သံုးသပ္စိစစ္ဦးမည္ဟု သူမက ဆိုသည္။

“ဒီစီမံကိန္းကို ေရွ႕ဆက္ဖို႔ ဘယ္နည္းနဲ႔မွ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဧရာ၀တီျမစ္ကို သတ္မယ္ဆိုရင္ တစ္ႏိုင္ငံလံုးကို သတ္ပစ္တာနဲ႔ အတူတူပါပဲ” ဟူ၍ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္အမတ္ျဖစ္သူ Ja Seng Hkwan (၅၀ ႏွစ္)က ေျပာၾကားလိုက္သည္။

ျမစ္ဆံုဆည္စီမံကိန္းမွာ လတ္တေလာအေျခအေနတြင္ မတင္မက် ျဖစ္လ်က္ရိွသည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း အမည္ပ်က္လ်က္ရိွသည့္ ယင္းစီမံကိန္းကို အေရြးခ်ယ္ခံအစိုးရသစ္မွ ျပန္လည္လုပ္ေဆာင္မည္ေလာ၊ ဖ်က္သိမ္းမည္ေလာ ဟူသည္ကို ရွင္းလင္းစြာ မသိရေသးေခ်။ ၎ေၾကာင့္ ေျမျပင္ဧရိယာအမ်ားအျပား ေရလႊမ္းႏိုင္သည့္အျပင္ ၎မွထြက္ေသာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားအမ်ားစုမွာလည္း တရုတ္ျပည္သို႔သာ ပို႔ေဆာင္မည္ျဖစ္၏ (ဓာတ္ပံု – Washington Post)

ကခ်င္ႏွင့္ အစုိးရအၾကား ျဖစ္ပြားရသည့္ ပဋိပကၡ၏အရင္းခံအခ်က္သည္ ေဒသ၏သဘာ၀သယံဇာတအား စိုးမိုးထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ယင္းပဋိပကၡမွာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ်ထံမွ ႏိုင္ငံ့လြတ္လပ္ေရး ရရိွခ်ိန္မွ စတင္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္လူမ်ားစုျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ကခ်င္လူမ်ဳိးတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ခရစ္ယ်ာန္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

၂၀၁၁ ခုနွစ္၌ ၁၇ ႏွစ္တာ အတိုက္အခိုက္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ က်ဳိးပ်က္ၿပီး ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္(ေကအိုင္ေအ)ႏွင့္ စစ္တပ္တို႔သည္ တရုတ္လူမ်ဳိးတို႔ ႀကီးၾကပ္လုပ္ကိုင္ေနေသာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္ရံုအနီးတြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ျပန္လည္စတင္ခဲ့ၾကသည္။ လူေပါင္း တစ္သိန္း၀န္းက်င္ ေနရပ္စြန္႔ခြာ ေရႊ႕ေျပာင္းခဲ့ၾကရသည္။

ထိုအခ်ိန္မွစတင္ၿပီး လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာေစာ္ကားမႈမ်ား၊ ကေလးစစ္သားစုေဆာင္းျခင္းမ်ား၊ ေျမျမွဳပ္မိႈင္းေထာင္ျခင္းမ်ားကို ႏွစ္ဖက္စလံုးမွ က်ဴးလြန္ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကေၾကာင္း Human Rights Watch ကဲ့သို႔ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူအုပ္စုမ်ားက တင္ျပထားၾကသည္။ တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ေဒၚစုၾကည္ႏွင့္ သူမ၏ NLD ပါတီ သရဖူေဆာင္းခဲ့သည့္ ႏို၀င္ဘာေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေဒသတြင္းရိွ ရြာေပါင္းမ်ားစြာ၌ မဲဆႏၵေပးျခင္း မျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့။

ဧရာ၀တီျမစ္ထဲရိွ ေရေပၚစားေသာက္ဆိုင္တစ္ခုအနီး ေလွငယ္တစ္စင္းမွ ငါးမွ်ားေနသူတစ္ဦး (ဓာတ္ပံု – Washington Post)

လက္ရိွႏွစ္မ်ားအတြင္း စစ္တပ္ထိန္းခ်ဳပ္အုပ္စုမ်ား၊ စစ္တပ္ခရိုနီႏွင့္မိသားစုမ်ား၏ ကုမၸဏီတို႔မွလည္းေကာင္း၊ တရားမ၀င္ တရုတ္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူတို႔မွလည္းေကာင္း အတိုင္းထက္အလြန္ တူးေဖာ္/ထုတ္လုပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ ေတာျပဳန္းျခင္း၊ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားတိမ္ေကာျခင္း၊ လူအမ်ားအျပား ေသဆံုးေစသည့္ ေျမၿပိဳျခင္းမ်ား လ်င္ျမန္စြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ရသည္ဟု Global Witness အုပ္စု၏အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။ ေဒသတြင္း ေက်ာက္စိမ္းထုတ္လုပ္မႈတန္ဖိုးမွာ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၂ ဘီလီယံမွ ၃၁ ဘီလီယံအထိ ျမင့္မားခဲ့ေၾကာင္း အဆိုပါအုပ္စုက ခန္႔မွန္းထားၿပီး၊ ယင္းထြက္ကုန္အမ်ားစုမွာ တရုတ္ျပည္နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ေျခရာေပ်ာက္သြားခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕လည္ ေလဟာျပင္လၻက္ရည္ဆိုင္တစ္ခုတြင္ ေက်ာက္စိမ္းေကာက္သူမ်ားႏွင့္ အ၀ယ္ေတာ္မ်ားသည္ ေက်ာက္စိမ္းတံုးႏွင့္ေက်ာက္မ်က္မ်ားကို အေရာင္တင္ၿပီးေသာ္လည္းေကာင္း၊ အရိုင္းတံုးမ်ားအျဖစ္ေသာ္လည္းေကာင္း တရားမ၀င္ ေရာင္း၀ယ္လ်က္ရိွၾက၏။ ၎မွာ ျမန္မာ့ေက်ာက္မ်က္ေရာင္း၀ယ္ပိုင္ဆိုင္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေန၏။ သို႔ေသာ္ ယင္းေက်ာက္စိမ္းမ်ားက အနိမ့္စားအရည္အေသြးမ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။

ဧရာမ တူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီမ်ားမွ စြန္႔ပစ္လိုက္သည့္ ေျမစာပံုမ်ားအတြင္ ေက်ာက္ေကာက္သူ ေနာ္ခမ္း (၄၄ ႏွစ္) က မိမိမွာ လစဥ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၀၀၀ အထိ ၀င္ေငြရရိွေၾကာင္း၊ ၎အလုပ္သည္ အျပင္းစားငွက္ဖ်ားေရာဂါ ႏွင့္ အစဥ္အၿမဲ ေျမၿပိဳျခင္းတို႔ေၾကာင့္ အႏၱရာယ္မ်ားလွေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ေက်ာက္စိမ္းသည္ (ကံေကာင္းပါက) တစ္ေန႔တည္းႏွင့္ သူေ႒းသူၾကြယ္ ျဖစ္သြားေစႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။

ေဒၚစုၾကည္၏ ေအာင္ျမင္မႈသည္ ႏိုင္ငံ့လံုၿခံဳေရးအင္အားစု၊ အခရာက်သည့္ ၀န္ႀကီး႒ာနႏွင့္ ယႏၱရားမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားဆဲျဖစ္ေသာ စစ္တပ္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရးက႑အေပၚ မူတည္ေနေၾကာင္း၊ ပါတီအေနျဖင့္ ၎ေက်ာက္စိမ္းျပႆနာကို ဦးစားေပးကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ဖြယ္ မရိွႏိုင္ေသးေၾကာင္း သူမ၏ပါတီ၀င္မ်ားက ဆိုၾကသည္။

“ေဒၚစုၾကည္အေနနဲ႔ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကို ခ်က္ျခင္း ေျပာဆိုသြားမယ္လို႔ ကၽြန္မ မထင္မိဘူး။ ေငြေရာင္က်ည္ဆံကို သံုးၿပီး အနက္ကို အျဖဴျဖစ္ေအာင္ ကၽြန္မတို႔ ေျပာင္းလိုက္လို႔ မရပါဘူး။ သူမကေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို ဖ်က္ဆီးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ ေစာင့္စည္းရမယ့္ က်င့္၀တ္မ်ားနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနလို႔ပါပဲ။ ဒီစီးပြားေရးေတြက ခရိုနီ၀ါဒကို ျဖစ္ထြန္းလာေစေသာ္လည္း တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ လူေပါင္းမ်ားစြာကို အလုပ္အကိုင္လည္း ရရိွေစပါတယ္။ သူမအဖို႔ေတာ့ ဒါဟာ အေသးအဖြဲကိစၥေလးသာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ေဒၚစုၾကည္ပါတီ၀င္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ တစ္ျဖစ္လဲ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရိွ ေရႊႏွင့္ေက်ာက္မ်က္လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦးလည္းျဖစ္သူ ေဒၚသက္သက္ခိုင္က ေျပာၾကားလိုက္ပါသည္။

(Washington Post တြင္ Annie Gowen ေရးသားေသာ Toxic mix of jade, drugs and rebels in Myanmar ေဆာင္းပါးကို ျမင့္မိုရ္ေမာင္ေမာင္ မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုသည္။)